The after BAM-express van Moskou naar Vladivostok

Ik ben weer in mijn eigen huis. Mijn eigen bed, waarin ik languit, schots of scheef kan liggen. Het matras is ook nog eens superzacht. (wat vind ik dat toch lekker) Mijn bed kan dan wel niet omgeklapt worden tot bank, maar da's niet nodig want ik heb naast mijn bed ook nog een bank.
Mijn rugzak hangt inmiddels weer hoog in de gang (klaar voor de volgende reis)
Een muur in mijn huis is bedekt met een wandkaart over de volle breedte van de wand. Het is een wereldkaart en bovenaan staat 'DE AARDE'. Ik kan het traject wat ik aflegde volgen door met mijn vinger van Moskou naar Vladivostok te strijken.

In Moskou zie ik voor me hoe Dimitri naast mijn treinwagon staat te roken. Hij heeft me door Moskou geloodst en afgeleverd op het perron. Hij heeft gepraat over cijfers, aantallen en getallen. Ik ben ze vergeten, maar weet nog 1 feitje: de zendmast in Moskou was ooit de hoogste van de wereld. Maar sinds een bepaald jaar (vergeten welke) is de mast 11 meter korter dan de nieuwste hoogste mast ter wereld. Ik weet nog dat Dimitri daarover zei: 'helaas'.

Als ik verder oostwaarts ga met mijn vinger, dan wrijf ik over het Baikalmeer. En dan voel ik lucht door mijn neus naar binnen gaan, mijn buik zet zich uit en mijn mond trekt breed en krult op bij de hoeken. Dan weet ik dat ik tegen iedereen die het wil horen zeg: 'het Baikalmeer, daar was het ZOOO mooi, dat was het mooiste van alles. Het ijs was zo dik dat vrachtwagens van de ene naar de andere kant reden. En ik liep daar ook. Ik liep over dat meer! en de lucht was zo blauw en de sneeuw was zo wit'.
Dan glimlach ik mijn tanden bloot.

En als ik verder oostwaarts strijk met mijn vinger kom ik bij de Gulagkampen.
De Gulagkampen leverden mensen die the little BAM aan moesten leggen, dat is het stuk spoorlijn van Tynda naar beneden.
Daar aarzelt mijn vinger, want dat is een fucking pijnlijk deel van de spoorlijn door Siberië. In het museum van Tynda vertelde Svetlana erover. Ze vertelde wie dat hebben moeten aanleggen en onder welke bittere omstandigheden. Het waren gevangenen, zowel criminelen als politieke gevangenen.
Bij dit soort verhalen stel ik mezelf vaak de vraag: 'is de aarde een veilige plek om te wonen?
Ik zie de foto's voor me. Een dodenakker, beenderen aan de oppervlakte. Mannen tot hun middel in de sneeuw, een graf, identiteitsbewijzen met pasfoto's van jonge mannen.
En als ik zo even aarzel bij dat punt op de wandkaart, dan trekt mijn mond dicht en bijt ik op mijn lip. 'IJskoud', denk ik. En: 'bittere, scherpe pijn.'

Ik strijk met mijn vinger naar het Verre Oosten, langs Komsomolsk-na-Amure, waar ik verbleef in het huis van Tatjana en praatte met Mischa. Het was een fijne plek om te zijn. Ik liep er over een smeltende rivier, zag ijsvissers.
Ik strijk langs Khabarovsk en sta in gedachten even stil bij het bolsjewistische hotel en het communistische verleden dat overal nog zichtbaar is. En hoe lelijk ik sommige steden vond en dacht dat je niet blij kon zijn in zo'n omgeving.
Mijn vinger eindigt bij Vladivostok, waar een brug aan draden hangt. Antonius die mij rondreed. Maar ik was het zat. Ik was zat van steden en treinen. Al die gebouwen en wegen en informatie. Antonius was gewoon te veel, de stad was teveel, de trein was teveel.
Op het laatst begon ik ervan te snotteren. Het kwam mijn neus uit.

Maar hier in mijn huis mis ik de samovar, de heetwaterketel waar ik vaak naar toe liep om mijn thermosbeker te vullen met heet water, zodat ik thee of koffie kon maken. Ik mis de provodnitski, speciaal de dikke dame in tijgerbloes die de lade van de samovar volstopte met papier en houtjes om het water heet te stoken. Ik zag ook dat ze er chipszakken instopte.
Thuis moet ik zelf heet water maken.
Ik weet nog van de tyanet, het russische toilet, waar het straaltje water niet uit de pot kwam maar uit het plafond. Ik werd altijd nat als ik met mijn billen boven die pot hing. En ook de vloer was nat en mijn sokken.
Dat avontuurlijke pissen, dat zal ik missen.

1 ding is zeker het vermelden waard: ik was de enige toerist op de hele trip. En dat was geweldig!!! Wat heb ik me weten te redden met al die locals, treinmannen, provodnitski's en bezopen huiswaarts kerende werklieden. Ik was gewoon 1 van hen. Niks bijzonders. Ik sliep met hen, at met hen, zoop met hen, praatte en zweeg met hen. We bekeken elkaar. Ik schreef over hen.

Ik heb een paar souvenirs meegenomen van mijn reis: als eerste een hardnekkige Siberische kou. Bij thuiskomst werd ik steeds snotteriger en moest steeds heftiger hoesten. Alle Siberische onreinheid kwam eruit. En ik raak hem nog niet kwijt. Hij heeft zich in mijn lijf genesteld. Alsof ik teveel geknuffeld heb met ijsberen of te lang in het ijswak heb gelegen. (lees de verhalen er nog maar es op na ;)
Bovenop de Siberische kou heeft zich een jetlag gestapeld (het tweede souvenir), die zo heftig was dat ik doodvermoeid niet kon slapen. Ik vroeg me af of dit het waard was.
Ik was de weg even kwijt.

Want dit soort reizen en avonturen gaan in mijn lijf en in mijn bloed zitten.
Ze laten me niet zomaar gaan.


Groningen, 5 april 2017