De streekroman

Die avond vergrijp ik me aan een streekroman.
Het regent als ik na een natte tocht aankom bij een keurig echtpaar in een nette woning. Mijn schoenen soppen, ze mogen onder de radiator naast de voordeur om te drogen. Voor mij is er beneden een kamertje waar ik de avond door mag brengen. De trap naar boven is glad, pas op, zegt Hieke, een dame met grijze krullen, donkerblauwe rok en een shirt met madeliefjes.
In het vertrekje kan ik thee of koffie zetten en er liggen sultana's. Maar het mooiste zijn de boeken en tijdschriften. Daar ga ik me mee vermaken die avond.
Ik spot Henny Thijssink-Boer en denk direct aan mijn opa. In een speciale boekenkast stonden bij hem de streekromans. Maandelijks kreeg hij een nieuwe, gestuurd met de post en wij, mijn zussen en ik, mochten ze lenen. Maar eerst moest het boek door de keuring die gedaan werd door mijn vader, een enkele keer door mijn moeder. Soms stond er namelijk een vloek, een halve vloek of een pikante detail in, dan moest het boek retour.
Nu die sfeer ergens vanuit mijn onderbewuste opdoemt word ik nieuwsgierig naar 'De vrouw die mij gegeven werd', door Henny Thijssink-Boer.

Het is een plot geschikt voor een regenachtige avond. Het verhaal speelt op het Groninger platteland rond een boerenfamilie en een arbeidersgezin.
Een lief jong arbeidersmeisje trouwt met een boer op leeftijd, tenminste volgens Henny Thijssink, de man is 35, weduwnaar met 2 jonge kinderen. Verder speelt de vader / schoonvader de welwillende boer; getrouwd met de gemene schoonmoeder. Ze is oud, 63 jaar, en heeft de zorg voor de moederloze kinderen op zich genomen. Het arbeidersmeisje heeft een slimme broer die het tot veearts heeft geschopt; de broer is een bofkont, hij heeft ook nog es een vlotte welgestelde vrouw getrouwd. Ergens op de achtergrond speelt een kunstenaar uit Holland die het naburige arbeidershuisje betrekt. Het lieve meisje huilt af en toe bij hem uit.
Ooit op de middelbare school leerde meneer van der Beek mij over flat en round figures. Van flat figures wordt 1 kant belicht. De andere kanten van de persoon blijven in duisternis gehuld. Ik herken ze in deze streekroman:
Het arbeidersmeisje is lief, de boer een beetje dom, de broer slim, de schoonzus vlot. De vader is welwillend, de schoonmoeder is gemeen, zuur, versleten, achterbaks in zwarte kleren, klein en geniepig. Het archetype van de gemene stiefmoeder uit bekende sprookjes. Om het nog wat complexer te maken speelt de overleden vrouw van de boer ook nog een rol. Bij leven was ze gemeen en hooghartig. Nu ze dood is blijft haar invloed verstrekkend. Ze heeft nog steeds een kamer in de boerderij. Die zit op slot en is verboden terrein voor de nieuwe vrouw van de boer.

Ik smul ervan. Het doet denken aan vroeger toen alles rond menselijk gedrag duidelijk was. Wit was wit en zwart was zwart. Nuanceringen kwamen later. Hoe het afloopt weet ik ook al: het komt goed, want dat hoort erbij. Ik hoef het niet eens te lezen. Soms, een heel enkel keertje, zou ik willen dat het leven nog steeds zo in elkaar zit en dan vooral dat het allemaal goed afloopt.
Met een beetje heimwee en verlangen blader ik door het boek.

Als ik de volgende avond beland in een even keurig onderkomen met bouquet reeksen in de kast, hoop ik op een soortgelijke ervaring. Maar dokter Anne Maas pakt me niet. Het is een prutsverhaal, er staan niet eens pikante details in, terwijl dat toch de sterke kant van dit soort verhaaltjes is. En ondanks dat het ook die avond regent, laat ik het pulpwerkje na 1 bladzijde vallen. Plop daar ligt het op de grond. De moeite van het oprapen niet waard. Ik neem nog maar een biertje en ga de regen in. Schoonspoelen maar